Oceny oddziaływania na środowisko, w tym NATURA 2000
- OOŚ przedsięwzięć w prawie polskim
 

Etapy procesu inwestycyjnego

•Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego albo - gdy jego brak - decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu (licp lub wzt) - ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym)

•Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach (ustawa POŚ) – dla przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko lub na obszar Natura 2000

•Pozwolenie na budowę albo zgłoszenie robót budowlanych (Prawo budowlane)        Patrz schemat

OOŚ i decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach

Źródła prawa

•Ustawa z dnia 27.04.2001 - Prawo ochrony środowiska (tekst jedn. Dz. U. z 2006 r. Nr 129, poz. 902 ze zm.)

–ostatnio zmieniona ustawą z dnia 7 marca 2007 r. o zmianie ustawy POŚ oraz niektórych innych ustaw - uchwalona przez Sejm, przekazana do Senatu

•Rozp. RM z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. Nr 257 poz. 2573 ze zm.) - planowane jest nowe

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach a OOŚ

•Kiedyś OOŚ włączona była w procedurę wydawania poszczególnych decyzji zezwalających na realizację przedsięwzięcia

•Obecnie - OOŚ wyodrębniona w osobną procedurę administracyjną

•Decyzja środowiskowa kończy formalnie procedurę oceny oddziaływania na środowisko

•Procedura wydawania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach odzwierciedla kolejne etapy OOŚ (wymagana prawem UE i polskim)

Decyzje z art. 46 ust. 4 POŚ (I)

•Pozwolenie na budowę, decyzja o zatwierdzeniu projektu budowlanego, decyzja o pozwoleniu na wznowienie robót budowlanych (Prawo budowlane)

•Decyzja o pozwoleniu na rozbiórkę obiektów jądrowych (Prawo budowlane)

Decyzje z art. 46 ust. 4 POŚ (II)

•Koncesja na poszukiwanie lub rozpoznawanie złóż kopalin, na wydobywanie kopalin ze złóż, na bezzbiornikowe magazynowanie substancji oraz składowanie odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych (Pr. geol. i górn.), dec. określająca szczegółowe warunki wydobywania kopaliny (ustawa z 2001 o zm. ustawy Pr g i g) - wg noweli z 2007

•Pozwolenie wodnoprawne na wykonanie urządzeń wodnych (Prawo wodne)

•Decyzja ustalająca warunki prowadzenia robót polegających na regulacji wód oraz budowie wałów przeciwpowodziowych, robót melioracyjnych, odwodnień budowlanych i innych robót ziemnych zmieniających stosunki wodne na terenach o szczególnych wartościach przyrodniczych (ustawa o ochronie przyrody)

Decyzje z art. 46 ust. 4 POŚ (III)

•Decyzja  zatwierdzeniu projektu scalenia lub wymiany gruntów (ustawa o scalaniu i wymianie gruntów)

•Decyzja o zmianie lasu na użytek rolny (ustawa o lasach)

•Decyzja o ustaleniu lokalizacji autostrady (ustawa o autostradach płatnych)

•Decyzja o ustaleniu lokalizacji drogi krajowej (ustawa o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg krajowych)

Decyzje z art. 46 ust. 4 POŚ (IV)

Wg noweli z 2007:

•Decyzja o warunkach zabudowy dla przedsięwzięcia polegającego na zalesianiu

•Dla przedsięwzięcia, które może znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000:

–decyzja uzgadniająca warunki rekultywacji - na podstawie art. 106,

–decyzja w sprawie rekultywacji i zagospodarowania - na podstawie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych

–decyzja w sprawie zgody na przeznaczenie gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach - kiedy wymagana

•Dla określonych typów przedsięwzięć

•Przed:

–wydaniem dla tych przedsięwzięć określonych decyzji administracyjnych zezwalających na ich realizację - wymienionych w art. 46 ust. 4 POŚ (m.in. pozwolenie na budowę) albo

–dokonaniem dla nich zgłoszenia budowy i robót budowlanych oraz zmiany spos. użytkowania obiektu budowlanego (art. 46 ust. 4a POŚ)

–jeżeli taka decyzja lub zgłoszenie są wymagane zgodnie z przepisami szczególnymi, np. regulującymi proces inwestycyjny

Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach - miejsce i rola w procesie realizacji przedsięwzięcia

•Charakter prawny decyzji i rola w procesie realizacji przedsięwzięcia – patrz schemat

•Ma zastosowanie również do dróg krajowych (spec-ustawa a ustawa POŚ po nowelizacji)

•Wiążąca dla decyzji z 46 ust. 4 POŚ i zgłoszeń z art. 46 ust. 4a (ale w zasadzie brak mechanizmu kontroli)

Przedsięwzięcia wymagające OOŚ i decyzji środowiskowej

•Mogące znacząco oddziaływać na środowisko - wymienione w rozp. RM z 9.11.2004; dzielą się na:

–przedsięwzięcia I grupy - obowiązkowy raport OOŚ - wymienione w § 2 ww. rozporządzenia

–przedsięwzięcia II grupy - raport OOŚ fakultatywny - wymienione w § 3 ww. rozporządzenia.

•Mogące znacząco oddziaływać na obszar Natura 2000 (przedsięwzięcia III grupy) - brak listy - może to być każde przedsięwzięcie, również niewymienione w rozporządzeniu RM

Obowiązek sporządzenia raportu

•Dla przedsięwzięć z I grupy – wynika z mocy prawa

•Dla przedsięwzięć z II i III grupy:

–stwierdza postanowieniem organ wydający decyzję (postanowienie w trybie 123 Kpa)

–po zasięgnięciu opinii odpowiednich organów (postanowienie w trybie 123 Kpa)

–biorąc pod uwagę określone przepisami kryteria (charakterystyka przedsięwzięcia, wielkość emisji, usytuowanie oraz rodzaj i skalę jego oddziaływania na środowisko) – art. 51 ust. 2 i 8 POŚ, rozp. RM w sprawie OOŚ

Podstawowe informacje o przedsięwzięciu - art. 49 ust. 3 POŚ (I)

Dane o:

–rodzaju, skali i usytuowaniu przedsięwzięcia,

–powierzchni zajmowanej nieruchomości, a także obiektu budowlanego oraz dotychczasowym sposobie ich wykorzystywania i pokryciu szatą roślinną,

–rodzaju technologii,

–ewentualnych wariantach przedsięwzięcia,

–przewidywanej ilości wykorzystywanej wody i innych wykorzystywanych surowców, materiałów, paliw oraz energii,

–rozwiązaniach chroniących środowisko,

Podstawowe informacje o przedsięwzięciu - art. 49 ust. 3 POŚ (II)

–rodzajach i przewidywanej ilości wprowadzanych do środowiska substancji lub energii przy zastosowaniu rozwiązań chroniących środowisko,

–możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko,

–obszarach podlegających ochronie na podstawie ustawy z o ochronie przyrody znajdujących się w zasięgu znaczącego oddziaływania przedsięwzięcia.

Wymagania co do raportu - art. 52 (I)

Raport powinien zawierać:

•opis planowanego przedsięwzięcia, a w szczególności:

•charakterystykę całego przedsięwzięcia i warunki wykorzystywania terenu w fazie realizacji i eksploatacji,

•główne cechy charakterystyczne procesów produkcyjnych,

•przewidywane wielkości emisji, wynikające z funkcjonowania planowanego przedsięwzięcia,

•opis elementów przyrodniczych środowiska, objętych zakresem przewidywanego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia,

Wymagania co do raportu (II)

•opis istniejących w sąsiedztwie lub w bezpośrednim zasięgu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia zabytków chronionych na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami,

•opis analizowanych wariantów, w tym wariantu:

–polegającego na niepodejmowaniu przedsięwzięcia,

–najkorzystniejszego dla środowiska,

•wraz z uzasadnieniem ich wyboru,

•określenie przewidywanego oddziaływania na środowisko analizowanych wariantów, w tym również w wypadku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, a także możliwego transgranicznego oddziaływania na środowisko,

Wymagania co do raportu (III)

•analizę i ocenę możliwych zagrożeń i szkód dla zabytków chronionych na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, w szczególności zabytków archeologicznych, w obrębie terenu, na którym ma być realizowane przedsięwzięcie (wg noweli z 7.03.2007 - ten wymóg będzie wykreślony)

Wymagania co do raportu (IV)

•uzasadnienie wybranego przez wnioskodawcę wariantu, ze wskazaniem jego oddziaływania na środowisko, w szczególności na:

–ludzi, zwierzęta, rośliny, wodę i powietrze,

–powierzchnię ziemi, z uwzględnieniem ruchów masowych ziemi, klimat i krajobraz,

–dobra materialne,

–zabytki i krajobraz kulturowy, objęte istniejącą dokumentacją, w szczególności rejestrem lub ewidencją zabytków,

–wzajemne oddziaływanie między elementami, o których mowa wyżej,

Wymagania co do raportu (V)

•opis przewidywanych znaczących oddziaływań planowanego przedsięwzięcia na środowisko, obejmujący bezpośrednie, pośrednie, wtórne, skumulowane, krótko-, średnio- i długoterminowe, stałe i chwilowe oddziaływania na środowisko, wynikające z:

–istnienia przedsięwzięcia,

–wykorzystywania zasobów środowiska,

–emisji,

            oraz opis metod prognozowania, zastosowanych przez wnioskodawcę,

Wymagania co do raportu (VI)

•opis przewidywanych działań mających na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko,

•dla dróg z I grupy - określenie założeń do:

–ratowniczych badań zidentyfikowanych zabytków znajdujących się na obszarze planowanego przedsięwzięcia, odkrywanych w trakcie prac budowlanych,

–programu zabezpieczenia istniejących zabytków przed negatywnym oddziaływaniem planowanego przedsięwzięcia oraz ochrony krajobrazu kulturowego,

Wymagania co do raportu (VII)

•jeżeli planowane przedsięwzięcie jest związane z użyciem instalacji, porównanie, z proponowanej technologii z technologią spełniającą wymagania, o których mowa w art. 143, ALE:

•jeżeli planowane przedsięwzięcie jest związane z użyciem instalacji IPPC - porównanie proponowanej techniki z najlepszymi dostępnymi technikami.

•wskazanie, czy dla planowanego przedsięwzięcia konieczne jest ustanowienie obszaru ograniczonego użytkowania oraz określenie jego granic, ograniczeń w zakresie przeznaczenia terenu, wymagań technicznych dotyczących obiektów budowlanych i sposobów korzystania z nich,

Wymagania co do raportu (VIII)

•przedstawienie zagadnień w formie graficznej,

•mapy dla należących do I grupy:

–dróg oraz linii kolejowych: 

•w skali 1:10000 lub większej - jeśli na obszarach z ustawy o ochronie przyrody lub w otulinach,

•w skali 1:25000 lub większej - dla przedsięwzięć na pozostałych obszarach,

–napowietrznych linii elektroenergetycznych,

•instalacji do przesyłu ropy naftowej, produktów naftowych, substancji chemicznych lub gazu,

Wymagania co do raportu (IX)

•analizę możliwych konfliktów społecznych związanych z planowanym przedsięwzięciem,

•przedstawienie propozycji monitoringu oddziaływania planowanego przedsięwzięcia na etapie jego budowy i eksploatacji,

•wskazanie trudności wynikających z niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy, jakie napotkano, opracowując raport,

•streszczenie w języku niespecjalistycznym informacji zawartych w raporcie,

•nazwisko osoby lub osób sporządzających raport,

•źródła informacji stanowiące podstawę do sporządzenia raportu.

Organy wydające decyzję

•Wojewoda

–Przedsięwzięcia (inwestycje) liniowe z I grupy

–Sztuczne zbiorniki wodne z I grupy

–Przedsięwzięcia na terenach zamkniętych (dla całego przedsięwzięcia, także gdy tylko w części realizowane na terenie zamkniętym)

–Zamiana lasu niebędącego własnością Sk.P. na uż. rolny

•Starosta – scalanie, wymiana lub podział gruntów

•Dyrektor regionalnej dyrekcji LP - zamiana lasu będącego własnością Sk.P. na użytek rolny

•Wójt, burmistrz lub prezydent miasta – pozostałe

Problem: nakładanie się właściwości

Wniosek o wydanie decyzji (I)

•Brak precyzyjnych wymagań co do wniosku

•Załączniki:

–poświadczona mapa ewidencyjna z zaznaczonymi granicami terenu, którego dotyczy wniosek i obejmująca obszar oddziaływania przedsięwzięcia (wg noweli z 7.03.2007: ... obejmująca przewidywany teren, na którym realizowane będzie przedsięwzięcie wraz z terenem działek sąsiednich)

Wniosek o wydanie decyzji (II)

–dla przedsięwzięć wymagających koncesji prowadzonych w granicach przestrzeni niestanowiących cz. składowej nieruchomości - zamiast ww. mapy - mapę sytuacyjno-wysokościową w skali umożliwiającej szczegółowe przedstawienie granic terenu, na który przedsięwzięcie będzie oddziaływać

Wniosek o wydanie decyzji (III)

–wypis i wyrys z mpzp (gdy dec. wydaje wojewoda) - wg noweli z 2007 wymóg ten nie będzie dotyczył decyzji środowiskowej dla dróg krajowych

–raport OOŚ (I grupa przedsięwzięć) lub informacje z art. 49 ust. 3 POŚ (II i III grupa) - wg noweli z 2007 raport lub informacje trzeba będzie przedkładać w 3 egz. oraz na nośniku elektronicznym - wymóg ten uregulowany będzie w art. 46a.4.3 i 4 (nie w art. 50)

Treść decyzji (I)

Art. 56 ust. 2 POŚ:

•rodzaj i miejsce realizacji przedsięwzięcia,

•warunki wykorzystywania terenu w fazie realizacji i eksploatacji,

•wymagania dotyczące ochrony środowiska konieczne do uwzględnienia w projekcie budowlanym,

•wymogi w zakresie przeciwdziałania skutkom awarii przemysłowych, w odniesieniu do przedsięwzięć zaliczanych do zakładów stwarzających zagrożenie wystąpienia poważnych awarii,

Treść decyzji (II)

•wymogi w zakresie ograniczania transgranicznego oddziaływania na środowisko w odniesieniu do przedsięwzięć, dla których przeprowadzono postępowanie dotyczące transgranicznego oddziaływania na środowisko,

•stwierdzenie konieczności utworzenia obszaru ograniczonego użytkowania, jeśli potrzebne

Dodatkowo - decyzja określa zakres kompensacji przyrodniczej – jeśli potrzebne (art. 75 ust. 5 POŚ i art. 35 i 35a ustawy o ochronie przyrody)

Treść decyzji (III)

•Załącznik do decyzji – charakterystyka całego przedsięwzięcia

•Dodatkowe możliwe obowiązki:

–dotyczące zapobiegania, ograniczania oraz monitorowania oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, a także wykonania kompensacji przyrodniczej,

–gdy był raport - przedstawienia analizy porealizacyjnej (określa się jej zakres i termin przedstawienia)

Uzasadnienie decyzji

•Decyzja środowiskowa zawsze wymaga uzasadnienia (art. 56 ust. 7 POŚ)

•Oprócz wymagań co do uzasadnienia z Kpa, uzasadnienie zawiera też:

–informacje o sposobie wykorzystania uwag i wniosków społeczeństwa (art. 56 ust. 8 POŚ)

–informacje dotyczące konieczności wykonania analizy porealizacyjnej

Uzgodnienia i opinie (I)

•Drogi i linie kolejowe z I grupy (tylko uzg.):

–Minister Środowiska

–Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny

–jeśli na obszarach morskich - dodatkowo dyrektor urz. morskiego

–jeśli mogą znacząco oddziaływać na Naturę 2000 (należą też do III grupy):

•na obszarze morskim - dyrektor urzędu morskiego (i tak byłby zobowiązany, bo 'obszar morski')

•poza obszarem morskim - byłby dodatkowo wojewoda (ale - zgodnie z art. 383 ustawy POŚ nie stosuje się obowiązku uzgadniania)

Uzgodnienia i opinie (II)

•Inne przedsięwzięcia z I grupy (tylko uzg.)

–wojewoda (chyba, że do wydania dec. też jest właściwy wojewoda - wtedy, zgodnie z art. 383 POŚ nie stosuje się obowiązku uzgadniania)

–jeśli przedsięwzięcie wymaga decyzji innej niż koncesja górnicza (a wg noweli z 2007: też innej niż pozwolenie wodnoprawne na wykonanie urz. wodnych, dec. ustalającej warunki prowadzenia robót polegających na regulacji wód...) - także P.Woj.Insp.Sanit.

–jeśli na obszarach morskich - dodatkowo dyrektor urz. morskiego

–jeśli mogą znacząco oddziaływać na Naturę 2000 (należą też do III grupy) - nic się nie zmienia (wojewoda lub dyrektor urz. mor. właściwi do uzgodnień w zakresie Natury i tak uzgadniają przeds.)

Uzgodnienia i opinie (III)

•Przedsięwzięcia z II grupy (uzg. i opinia)

–starosta

–jeśli przedsięwzięcie wymaga decyzji innej niż koncesja górnicza, dec. o wymianie i scalaniu gruntów, zamiana lasu na użytek rolny (a wg noweli z 2007: też innej niż pozwolenie wodnoprawne na wykonanie urz. wodnych, dec. ustalającej warunki prowadzenia robót polegających na regulacji wód...) - także P.Pow.Insp.Sanit.

Uzgodnienia i opinie (IV)

•Przedsięwzięcia z II grupy (uzg. i opinia) - c.d.

–jeśli na obszarach morskich - dodatkowo dyrektor urz. morskiego

–jeśli mogą znacząco oddziaływać na Naturę 2000 (należą też do III grupy):

•poza obszarem morskim - obok starosty - wojewoda

•na obszarze morskim - obok starosty - dyrektor urz. morskiego (i tak byłby zobowiązany do uzgodnienia - bo 'obszar. morski')

(nowela z 2007 wydaje się precyzować, że do uzgadniania i opiniowania właściwe są oba te organy)

Uzgodnienia i opinie (V)

•Przedsięwzięcia z III grupy, nienależące jednocześnie do I ani II grupy (uzg. i opinia)

–wojewoda, a na obszarach morskich - dyr. urz. morskiego

•Gdy przedsięwzięcie wymaga koncesji górniczej - organ koncesyjny - niejasne, prawdopodobnie uzgodnienie jest wymagane dla wszystkich trzech grup przedsięwzięć

            - nowela z 2007 usuwa w ogóle wymóg uzgadniania i opiniowania przez organ koncesyjny

Dokumenty dołączane do wystąpienia o opinię lub uzgodnienie

•Wniosek o wydanie decyzji

•Raport OOŚ albo informacje o przedsięwzięciu, o których mowa w art. 49 ust. 3

•wypis i wyrys z mpzp (wg noweli z 2007 r. - mpzp nie jest wymagany w przypadku dróg krajowych)

Okres ważności decyzji

•Ważna 2 lata (wg noweli 2007 - 4 lata), w przypadku przedsięwzięć I i II grupy  może być przedłużona na kolejne 2 lata, jeżeli realizacja przedsięwzięcia przebiega etapowo oraz nie zmieniły się warunki określone w decyzji